درآمدی تحلیلی بر سیاست‌های فرهنگی- مذهبی پهلوی اول و دوم

Authors

Abstract:

هدف: هدف پژوهش بررسی سیاست‌های فرهنگی- مذهبی دوران پهلوی اول و دوم است. در پاسخ به این سؤال که عملکرد هریک در مواجهه با موضوعات فرهنگی- مذهبی چه بوده است. فرضیه پژوهش هم این است که اساساً ماهیت سیاست‌های هر دو دوره یکی است و تنها به دلیل شرایط زمانی، نوع اِعمال سیاست‌ها شدت و ضعف داشته است. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش پژوهش توصیفی­­-تبیینی با تکیه ‌بر اسناد و منابع اصلی انجام شده است. یافته‌‌ها و نتایج: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد سیاست‌های فرهنگی- مذهبی دورة پهلوی اول متأثّر از چند عامل، روشنفکران را متقاعد کرد که تنها راه نجات ایران استقرار دیکتاتوری منور است. نتیجه آن، حکومت رضاشاه با شالودۀ سیاست تجدد غربی و دین عرفی بود. با رشد خودکامگی حکومت، ابزار سرکوب چون سانسور استفاده شد که در دوره پهلوی دوم، برای دوری از نتایج آن، درحالی‌که عرفی‌گرایی و غرب‌گرایی همچنان ستون فقرات سیاست‌های حکومت بودند، شیوه اعمال سیاست‌ها تغییر کرد. اشغال ایران در جنگ دوم جهانی و قدرت‌یافتن حزب توده، حکومت را به نهاد روحانیت که از عرصه‌های سیاسی- فرهنگی دور بود نزدیک کرد؛ اما در دهه 40 و پس از فوت آیت‌الله بروجردی و اعلام رفراندوم انقلاب سفید، وضعیت تغییر نمود و در دهه 50، با چندبرابرشدن درآمدهای نفتی، شاه خود را بی‌نیاز از متحدان داخلی دید؛ بنابراین سیاست‌های فرهنگی– مذهبی خود را با جدّیت اجرا نمود که وقایع منتهی به انقلاب 1357، موفق نبودن این سیاست‌ها را نشان داد.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نوسازی و گفتمان فرهنگی - مذهبی در دو دهه پایانی عصر پهلوی دوم

هدف پژوهش حاضر واکاوی نقش فرایند نوسازی در سقوط سلسلۀ پهلوی از منظر فرهنگی – مذهبی بود.روند نوسازی و گفتمان فرهنگی - مذهبی در عصر پهلوی دوم، جنبش انقلابی مذهبی ضد نوسازی حکومت، مجادله بر‌ سر‌ وجوه دین و رابطه آن با قدرت و کنش‌های‌ ایدئولوژیک‌ رژیم پهلوی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، نشان دادعلت سقوط سلسله پهلوی، ریشه‌های قومی و مذهبی جامعه، نادیده گرفتن قد...

full text

تأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی – مذهبی بر مهاجرت بلوچ‌ها از زاهدان به آن سوی مرز (در دوره پهلوی اول)

بلوچستان از ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی پیچیده‌ای برخوردار است. ترکیب جمعیتی شهر زاهدان از ملیت‌ها، طوایف و اقوام مختلف تشکیل شده و مجموعه‌ای پیچیده و ناهمگون بوده است. قوم بلوچ بیشترین شمار جمعیت را تا پیش از دوره پهلوی اول داشت ولی به تدریج به دلیل مهاجرت از شمار آنها کاسته شد بررسی زمینه‌های شکل‌گیری و تغییرات این ویژگی جمعیتی در شهر زاهدان ضروری است. این نوشتار درصد است تا با بررسی تحلیلی اس...

full text

تأثیر عوامل اجتماعی و فرهنگی – مذهبی بر مهاجرت بلوچ ها از زاهدان به آن سوی مرز (در دوره پهلوی اول)

بلوچستان از ویژگی های اجتماعی و فرهنگی پیچیده ای برخوردار است. ترکیب جمعیتی شهر زاهدان از ملیت ها، طوایف و اقوام مختلف تشکیل شده و مجموعه ای پیچیده و ناهمگون بوده است. قوم بلوچ بیشترین شمار جمعیت را تا پیش از دوره پهلوی اول داشت ولی به تدریج به دلیل مهاجرت از شمار آنها کاسته شد بررسی زمینه های شکل گیری و تغییرات این ویژگی جمعیتی در شهر زاهدان ضروری است. این نوشتار درصد است تا با بررسی تحلیلی اس...

full text

واکاوی موانع فرهنگی توسعه سیاسی در ایران (عصر پهلوی دوم)

پژوهش پیش‌رو در صدد واکاوی و پاسخگویی به این سؤال اساسی بر آمده است که موانع عمدۀ فرهنگی که در دوره پهلوی دوم سبب عدم دستیابی جامعه ایران به توسعه سیاسی گردید، چه بوده است؟ و مهم‌<...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 26  issue 2

pages  76- 95

publication date 2016-07-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023